“Everyone is an expert at solving the problems that they themselves experience”. Zo begon Emer Beamer (not kidding ;-) van Butterfly Works haar presentatie op de PICNIC innovation mashup. Haar verhaal trof me direct omdat ik me realiseerde dat er veel over het heruitvinden van onderwijs wordt gesproken, maar dat daarbij maar zelden docenten direct betrokken zijn.

Ikzelf heb me daar zeker ook schuldig aan gemaakt de afgelopen jaren. Terwijl docenten de werkelijke experts zijn als het gaat om de problemen in het onderwijs en de oplossingen daarvoor.

Maar het nieuwe innovatie team bij Kennisnet is zeer bewust bezig het onderwijs en met name docenten nauw te betrekken bij verkenningen. De taakopvatting van het innovatie team, waarvan ik de aanvoerder mag zijn, is om van een ontwikkeling of trend een innovatie voor het onderwijs te maken door samen met het onderwijsveld een idee goed uit te werken en vervolgens uit te voeren. Pas bij brede adoptie van zo’n idee of concept mag immers gesproken worden van (succesvolle) innovatie. Maar hoe creëer je een omgeving waarin mensen komen tot die innovaties?

Design Thinking zit in de Cultuur niet in de Methode

Andrea Mallard van IDEO gaf met de beste presentatie van de ochtend over de cultuur bij IDEO nadrukkelijk aan dat de ‘zachtere’ cultuur aspecten van een organisatie veel belangrijker zijn dan de formele structuren en methodes. Natuurlijk is het makkelijk praten voor een internationaal concepten bureau dat de Design Thinking Methode (de gebruiker centraal in het ontwerpproces) heeft uitgevonden. Dan kun je je ook richten op andere aspecten. Toch troffen haar illustraties van de IDEO cultuur me en ik herkende mijn eigen beelden van een stimulerende omgeving waarin mensen hun creativiteit durven in te zetten. Een paar voorbeelden:

• Rituals vs Rules
  De impact van de informele waarden in bijvoorbeeld brainstorming processen, zoals constructief voortbouwen op elkaars ideeën, heeft veel grotere impact dan formele afspraken. Voelen jouw collega docenten zich veilig als jullie samen nadenken over oplossingen in jullie school?

• Playful Culture
  Spelen is niet het tegenovergestelde van werken, ‘If it isn’t fun it isn’t working’ stelde Andrea. In tijden van bezuinigingen, meer met minder en scherp gestelde doelen en dito beoordelingen is het goed om te onthouden dat mensen het best functioneren in een plezierige omgeving waarin ze het naar hun zin hebben. Het valt soms niet mee om in tijden van bezuiniging de lol erin te houden, hoe doe je dat in je eigen organisatie/school?

• Failure vs Succes
  Toestemming (voelen) om dingen uit te proberen en te falen. Zorg ervoor dat je een idee snel, goedkoop en eenvoudig vorm geeft om het te kunnen delen. Dan kun je je veroorloven om van een slecht idee te leren en het weg te gooien, terwijl je pas echt gaat investeren als het idee aanslaat. Ik heb zelf de afgelopen jaren gezien dat het onderwijs wel gewend is dingen voor elkaar te krijgen met weinig middelen. Maar wordt door docenten de ruimte gevoeld om nieuwe ideetjes klein en provisorisch uit te proberen? En hoe wordt binnen het team omgegaan met mislukking?

• Forgiveness vs Permission: “You did what?!”
  In onze calvinistische cultuur moeten we oppassen dat we niet automatisch toestemming gaan vragen voor een wat wilder idee. Binnen eigen kaders jezelf de ruimte geven om eens iets te proberen kan veel opleveren en versnelt vernieuwingsprocessen. Doen en daarna (eventueel) om vergeving vragen, overweeg het eens!

De beste stuurlui staan aan wal, ik ben in mijn bootje gestapt en probeer snelheid te maken ;-)

Het is niet zo moeilijk geïnspireerd te raken door een ochtend met sprekers die vol passie over innovatie praten. Het vertalen van die inspiratie naar het eigen handelen, daar zit de uitdaging. Ik ga die uitdaging aan en wil graag bijdragen aan een cultuur die de experts in onderwijs hun eigen oplossingen laat realiseren. Constructieve feedback is daarbij onontbeerlijk, ik kan de effectiviteit van mijn handelen niet verbeteren zonder terugkoppeling. Je reactie op deze blog of via twitter is daarom zeer welkom.

Mike (Mei/2012)

[N.B. Deze post is ook gepubliceerd op de innovatieblog van Kennisnet, waar ik werkzaam ben als Manager van de afdeling Innovatie.]