Vorige week had ik het voorrecht om in Nijmegen de Edushock Experience bij te wonen. Onderwijsdeskundigen, docenten, leerlingen en andere geïnteresseerden spraken met elkaar over onderwijs waarbij de leerling centraal staat en echt gezien wordt als individu met heel eigen talenten, aandachtspunten en voorkeuren. Deze leerling geeft zelf mede vorm aan het onderwijs.

De dag was zo opgezet dat de aanwezigen werden geprikkeld met korte, energieke TED-achtige praatjes die opriepen tot actie. Deze rondes werden afgewisseld met ‘workshocks’ waarbij kleine groepjes zich verdiepten in bijvoorbeeld ‘authentiek spreken’,  ‘leraar worden’, ‘denkbeeldhouwen’ of discussierden aan de dialoogtafels. Deze opzet was verfrissend! Veel bijeenkomsten over ‘het leren van de toekomst’ bestaan uit een serie lange aaneensluitende voordrachten van 9:00 tot 17:00. Edushock daarentegen past duidelijk ‘practice what you preach’ toe.

Edutopia, belonend leren: geen gemiddelde maar een optelsom

Robert van Hoesel, ook betrokken bij het 21st century skills project van Kennisnet, vertelde een mooi verhaal over zijn ‘Edutopia’. Zijn ideale onderwijs biedt de vrijheid te kiezen wat je wilt leren, waar je dat wilt leren (binnen en buiten de school) en wanneer je dat wilt leren (leren kent geen onderbrekingen). Leerlingen kunnen van 7:00 tot 22:00 terecht aan de kennisboulevard met geniuses die je alles kunnen vertellen en leren wat je wilt. Je hoeft ook niet eindeloos toetsen te maken; je verdient learning points door het uitvoeren van opdrachten. Samenwerking levert bonuspunten op en de trekker van het groepje verdient leaderpoints die bepalen wie ‘burgemeester’ is van een onderwerp. Je teamleden kies je op basis van hun ‘level’ (vaardigheid) en als jij jouw volgende level haalt, mag je weer volgende, complexere opdrachten doen.

Komt werken in je eigen tempo, ‘levelling up’ en bonuspunten voor extra uitdagingen u bekend voor? Juist, games bevatten precies deze ingredienten die erop gericht zijn een speler uit te dagen en te boeien. Als de game te makkelijk is en verveelt, haakt de speler af. Als het level te moeilijk is, haakt de speler ook af. Het i
nzetten van beproefde concepten uit games, ook wel gamification genoemd, is een veelbelovende ontwikkeling om leerlingen te motiveren en tot grotere inzet te verleiden.

Geen woorden maar daden
Ik weet niet wat uw ervaringen zijn, maar bij de meeste bijeenkomsten word je vooral bevestigd in het feit dat alles anders moet in de toekomst. Bij Edushock ging het niet om het leren van de toekomst maar om het leren van vandaag en hoe dat kan en moet veranderen. Een mooi voorbeeld van deze actiebereidheid gaf Erica Aalsma met haar beschrijving van ‘de omgekeerde leerweg‘. In dit concept wordt uitgegaan van een verregaande integratie van leren en werken, waarbij een levensechte leerwerkomgeving ervoor zorgt dat er geleerd kan worden van werken in de praktijk. Het talent van de meester staat centraal, de leermeester en werkmeester werken samen in een hybride leeromgeving. Vooral voor leerlingen die liever met hun handen dan met hun hoofd leren, is dit een prachtig initiatief.

Samengevat hebben alle deelnemers aan de Edushock Experience tegen elkaar gezegd dat de leerling in het huidige onderwijs onvoldoende ‘gezien’ wordt. De vraag is hoe we eruit halen wat erin zit in plaats van erin stoppen wat voorgeschreven is. Eén van de sprekers gebruikte een quote van Einstein die mooi samenvat wat de rode draad was van de bijeenkomst:

“The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant. We have created a society that honors the servant and has forgotten the gift.”
– Albert Einstein

Ik kan iedereen van harte aanbevelen om kennis te maken met de ideeën achter Edushock. Vooral omdat het niet alleen gaat over het leren van de toekomst maar ook omdat het praktische inzichten geeft om vandaag de dag met die veranderingen te beginnen.

Mike (Maart/2012)

[N.B. Deze post is ook gepubliceerd op de innovatieblog van Kennisnet, waar ik werkzaam ben als Manager van de afdeling Innovatie.]