Op 22 april 2008 werd in Den Haag het seminar ‘Nederland Open in Verbinding’ georganiseerd. Dit om het gelijknamige
actieplan van Staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken onder de aandacht te brengen. Ik heb daar onderstaande presentatie gegeven over de inzet van Open Source Software in het Onderwijs.

Open Source Software in Onderwijs

Open Source Software (OSS), software die vrij gebruikt, aangepast en verspreid
mag worden, biedt interessante mogelijkheden voor
(samenwerkende) onderwijsinstellingen. Deze software is vrijwel altijd gebaseerd op
Open Standaarden, er is immers geen leveranciersbelang te beschermen.
Op basis van functionele wensen is het de moeite waard
om de gesloten commerciële producten te vergelijken met de Open Source
varianten. De voordelen van OSS zijn: geen licentiekosten, snel, praktisch en
eenvoudig inzetbaar en veel flexibiliteit. Het is wel belangrijk dat de
ondersteuning goed geregeld is, vaak kan dat met een actieve
gebruikerscommunity of vereniging nog beter dan bij een commerciële
softwareleverancier.

Een goed voorbeeld van een uitstekend Open Source pakket voor Onderwijs is Moodle,
een Electronische Leeromgeving (ELO), dat momenteel in honderdvijftig landen waaronder Nederland veel wordt ingezet. Er is zelfs een vereniging opgericht waarin Nederlandstalige gebruikers van Moodle samenwerken.
Een ander leuk voorbeeld is Hot Potatoes, een pakket dat
laagdrempelige mogelijkheden biedt om interactieve oefeningen online
aan te bieden en te delen.

Open Standaarden in Onderwijs

Mijn collega bij Kennisnet, HP Köhler gaf een presentatie over Open Standaarden in het Onderwijs. Ook een zeer relevant thema want het onderwijs maakt in snel toenemende mate gebruik van digitale onderwijsmiddelen zoals elektronische leeromgevingen (ELO) en digitaal lesmateriaal. Hierdoor neemt de afhankelijkheid van dit soort middelen snel toe. Het is daarom belangrijk eisen te stellen aan de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van digitale onderwijsmiddelen op korte en langere termijn. Zodat het onderwijs altijd doorgang kan vinden en investeringen in digitaal onderwijs toekomstvast zijn.

Bij het verwerven van digitale middelen is duurzaam inkopen net zo belangrijk als bij investeringen in folio (lesmateriaal), meubilair, gebouw, etc. Om ervoor te zorgen dat investeringen in ‘digitaal onderwijs’ inderdaad toekomstvast zijn, is het van groot belang te letten op de consequente toepassing van Open Standaarden. Open Standaarden zijn vrij beschikbare beschrijvingen van een afspraak tussen producenten, leveranciers en eindgebruikers. Op basis van een standaard kan iedere leverancier producten maken. Enkele eenvoudige voorbeelden: A4 papier, stopcontacten en stekkers, webbrowsers, webservers, html editors, etc. Zowel bij software als bij digitaal lesmateriaal zorgen Open Standaarden ervoor dat investeringen niet verloren gaan als wordt gewisseld van leverancier of product.

Ook als leerkrachten zelf materiaal ontwikkelen, bijvoorbeeld voor digitale schoolborden, is het van belang erop te letten hoe dit materiaal wordt beschreven en opgeslagen om de vindbaarheid en uitwisselbaarheid te vergroten. Is het gemaakte materiaal te gebruiken met een ander bord? Is het materiaal gelabeld? Als hier aandacht aan wordt besteed is samenwerking en uitwisselling mogelijk met collega onderwijsinstellingen, ook als zij voor andere producten en leveranciers hebben gekozen.

Bij het aanschaffen van licenties op lesmateriaal of bij zelfgemaakte modules voor een specifieke ELO geldt precies hetzelfde: Is het aangeschafte of zelf gemaakte materiaal inzetbaar in andere ELO’s?
Kortom: eisen stellen t.a.v. het gebruik van Open Standaarden beschermt uw investeringen in software en digitaal lesmateriaal en houdt uw opties open voor de toekomst!

Tip: Holland Open Software Conferentie 18 en 19 september 2008 in Amsterdam

Op donderdag 18 en vrijdag 19 september 2008 organiseert Stichting Holland Open voor de vierde keer de internationale Holland Open Software Conferentie (HOSC) in Amsterdam met als thema ‘Open Up’.
Het doel van deze conferentie is een brede verzameling open initiatieven en projecten te presenteren waarin het gebruik van Open Standaarden, Open Source Software, Open Content en ‘Open Education’ volop wordt gedemonstreerd. Binnenkort meer informatie op de HOSC website.

Namens Kennisnet ben ik betrokken bij de organisatie van de HOSC 2008 om Open Onderwijs over het voetlicht te brengen in een speciaal samengestelde onderwijsprogrammalijn ‘Open Education’. Leerkrachten, ict-coördinatoren en managers in het primair-, voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs werken binnen deze onderwijsprogrammalijn samen in werkgroepsessies en projecten rond thema’s gericht op Openheid in het onderwijs.

Mike (april/2008)