The Long Tail is een term uit de statistiek voor een bepaalde verdeling van bijvoorbeeld marktvraag. Zo’n verdeling begint met een hoge piek waarna de curve snel afvlakt en nog lang vrijwel vlak doorloopt. Chris Anderson, editor van Wired Magazine, claimt in zijn boek ‘The Long Tail: Why the Future of Business is Selling Less of More’ dat in de nabije toekomst steeds vaker kleinere hoeveelheden van een groter en gevarieerder aanbod zullen worden geconsumeerd. Hij verwijst bijvoorbeeld naar de online verkoop van boeken, DVDs e.d. Ten opzichte van de klassieke boek- en entertainmentwinkels is een veel diversere belangstelling van klanten zichtbaar, mede omdat ze de titels van hun wens nu kunnen zoeken én vinden en eenvoudig kunnen bestellen. Beperkingen die eerder het aanbod bepaalden, bijvoorbeeld beperkte schapruimte in een fysieke winkel, zijn opgeheven waardoor het aanbod veel breder kan worden.

Tijdens de Conferentie voor Onderwijsvernieuwing en ICT (Design4all, integraal ontwerpen) op 26 en 27 maart 2008 in Maastricht heb ik een presentatie gegeven over de toepassing van de Long Tail in het onderwijs.

Met de invoering van competentiegericht leren en de wens onderwijs te flexibiliseren zijn ook in het onderwijs de eerste stappen gezet richting een ‘Long Tail’. Het doel is om leerlingen op maat te kunnen bedienen met hun opleiding. In de belangstelling van leerlingen voor opleidingen is ook sprake van een Long Tail verdeling. Een hoge piek met de standaard opleidingsvragen en een lange staart met niches, kleine aantallen belangstellenden voor allerlei varianten en aanvullingen op het standaard opleidingsaanbod.

Lang geleden begon onderwijs in een 1-op-1 model maar was daarmee alleen beschikbaar voor de elite. Met de democratisering van onderwijs kwam de massa en de noodzaak efficiency en schaalbaarheid zwaar te laten wegen bij de inrichting van het onderwijs. Het was economisch niet haalbaar en vaak fysiek niet mogelijk om de ‘staart’ van de vraag in te vullen. Met enkele welgekozen opleidingsrichtingen kon de grootste gemene deler in de behoefte vrij goed ingevuld worden. Nu Electronische Leer Omgevingen gemeengoed worden en serieus werk wordt gemaakt van het produceren, beschikbaar stellen, vindbaar maken en arrangeren van Digitaal Leermateriaal verdwijnen de oorpronkelijke beperkingen. Productiemiddelen van leermateriaal, goede audio en video apparatuur, zijn beschikbaar voor steeds lagere prijzen, printing on demand is goed mogelijk. Ook distributie van materiaal is veel laagdrempeliger met blogs en vele andere online publicatie platforms.

Daarmee zijn de oorspronkelijke beperkingen vrijwel geheel weggenomen. Het is kortom steeds beter mogelijk om leerlingen een opleiding te bieden die is toegesneden op hun voorkeuren, interesses en talenten. Hierdoor wordt het onderwijs natuurlijk ook aantrekkelijker en zal uitval door gebrek aan belangstelling of inspiratie teruglopen. Doordat beter rekening kan worden gehouden met eerdere opleidingen en specifiek benodigde competenties wordt het opleidingstraject ook efficienter. Een leerling komt sneller op de arbeidsmarkt met een beter aansluitende opleiding, een zogenaamde win-win situatie!

Mike (maart/2008)